292. Տրված բառախմբերը վերածի՜ր նախադասությունների` առանց փոխելու բառերի հաջորդականությունը: Բացատրի՛ր, թե ինչպե՞ս կատարեցիր առաջադրանքը:

Թշնամին, բանակով, շրջապատել է, քաղաքը:

Մայրամուտին, արեգակը, պալատները, կարմիր է, ներկել:

Փախստականը, բարձրացան, ժայռերից, մեկի, վրա:

Այնտեղ, ժայռերի մեջ, մարդիկ, իսկական, տներ, փորելցին:

293. Բացատրիր` ինչո՞ւ տրված բառախմբերը նախադասություններ չեն: Դրանք վերածի՜ր նախադասությունների:

Նրանց քաղաքները հինգ հազար տարի առաջ են ստեղցվել

«Բիբլիա» հայերեն «գիրք». …

Հին դարերում Հյուսիսային Աֆրիկայում մի քանի քաղաքակրթություններ իրար էին հավատում

Փյունիկցիները Վասկո դե -ամայից երկու հազար տարի առաջ հարավից Աֆրիկան ….

294. Փարձի՛ր բացատրել, թե ի՞նչ է նախադասությունը:

Բառերի այն խումբը, որը վերջնական միտք է արտահայտում, կոչվում է նախատասություն։

295, Տրված տեքստում նախադասություններն առանձնացրո՛ւ (սկսի՛ր մեծատառով, վերջակետերը դի՛ր):

Եզոպոսի առակներից մեկում՝ այսպիսի բան է պատմվում ընկերոջից շատ ձուկ որսալու համար մեկը պղտորում է ջուրը հավանաբար այդտեղից էլ առաջացել է «պղտոր ջրում ձուկ որսալ» արտահայտությունը դա գործածվում է խառնաշփոթ դրություն ստեղծող ու դրանից օգուտ քաղող մարդու մասին:


Եզոպոսի առակներից մեկում՝ այսպիսի բան է պատմվում։ Ընկերոջից շատ ձուկ որսալու համար մեկը պղտորում է ջուրը։ Հավանաբար այդտեղից էլ առաջացել է «պղտոր ջրում ձուկ որսալ» արտահայտությունը։ Դա գործածվում է խառնաշփոթ դրություն ստեղծող ու դրանից օգուտ քաղող մարդու մասին:

296. Տրված տեքստում նախադասություններն առանձնացրո՛ւ:

Սպիտակ ագռավները բնության մեջ հազվագյուտ են։
Նրանք շատ քիչ են պատահում։
Հենց դրանով են նրանք հետաքրքիր տասնութերորդ դարում Ռուս Ռուսաստանի թագավոր Պետրոս Առաջինը պալատում մի սպիտակ ազռավ էր պահում` որպես հազվագյուտ երևույթ։
Խոսքի մեջ «սպիտակ ագռավ» արտահայտությամբ բնորոշում են մյուսներից տարբերվող մարդկանց, հազվադեպ հանդիպող առարկաները։ Առաջին անգամ դա հռոմեական մի բանաստեղծ` Յուվենալիուսն է գործածել:

297. Ա և Բ նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերությունները բացատրի՛ր: Գտի՜ր տարբերության պատճառը:

Ա. Իշխանի ձին մոտեցավ դռանը և սմբակով հարվածեց:

Բ. Ձին մոտեցավ իշխանի դռանը և սմբակով հարվածեց:

Ա-ում ձին իշխանինն էր, իսկ Բ-ում նա ուղակի ձի է։

Ա. Ժամանակը ոչ մի հզոր շինություն չի խնայել:

Բ. Հզոր ժամանակը ոչ մի շինություն չի խնայել։

Ա-ում ժամանակը հզոր չեր, իսկ Բ-ում հզոր է։

Ա. Մենակ չմնալու համար մեզ հյուր եկած աղջիկը զրուցում էր հոգնած երգչուհու հետ:

Բ. Մենակ չմնալու համար մեզ հյուր եկած աղջիկը հոգնած զրուցում էր երգչուհու հետ:

Ա-ում աղջիկը ուղակի զրուցում էր, իսկ Բ-ում հոգնած էր զրուցում։

Ա. Ամբիոնի մոտ կանգնած մարդն ինչ-որ բան էր պատմում պապիս:

Բ. Մարդն ինչ-որ բան էր պատմում ամբիոնի մոտ կանգնած պապիս:

Ա-ում մարդն էր կանգնած ամբիոնի մոտ, իսկ Բ-ում պապը։

298. Ընդգծված բառի կամ բառակապակցության տեղը փոխելով` նախադասության իմաստը փոխի՛ր:

Երեք տարի առաջ ամառանոցում սկսած շինարարությունն ավարտել ենք։ – Ամառանոցում սկսած շինարարությունը երեք տարի առաջ ենք ավարտել:

Թագավորությունից բերած զարմանալի իրերը թաքցրեց իր ստորգետնյա ամրոցում:

Պատկերասրահի տնօրենն ուզում է զբոսաշրջիկների առաջ դուռը փակել:

Տերևը… է:

bu… lừ:

Մեր բակը … է:

Ջրի թագավորությունը … է:

Արևը հսկա … է:

Այս տարին … :

306. Տրված առարկաներին երկուական հատկանիշ վերագրի՛ր։ Ստացված նախադասությունների մեջ գրածդ բառը կամ արտահայտությունն ինչպե՞ս կանվանես:

Օրինակ`

Օր – Օրը պայծառ է: Օրը մթնեց:

Նկար, թիթեռ, անտառ, քույր, ճամփորդ:

307. Փորձիր բացատրել, թե ինչո՛ւ են նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերն անվանում ստորոգյալ (ստորոգել – հայտնել. տրամաբանորեն ինչ-որ բան վերագրել առարկային, առարկայի մասին եղածը հաստատել):

Վաղուց արդեն սարերը կանաչ են:

Նրա ծիծաղն անգամ սիրելի է:

Արագիլը ճնճղուկի ձագերին պաշտպանում էր օձից:

Արագիլը հավատարիմ թռչուն է։

Այդ թռչունի հայրենիքը մեր բակի ծառն է:

Հորեղբայրը դժվար ճանապարհով էր եկել։

Ցերեկները սովորաբար մի քիչ քնքոտ է։

Ամպերը գունդ-գունդ կուտակվել էին:

266. Պարզի՛ր, թե ընդգծված բայերն ի՜նչ ընդհանրություն ունեն:

Գեղջուկը թակարդի մեջ տեսնում է արծվին ու նրա գեղեցկությամբ հմայված` բաց թողնում: Եվ արծիվը ցույց է տալիս, որ ինքն էլ կարող է երախտագետ լինել։

Մի անգամ, երբ գեղջուկը գալիս, նստում է փլչելու պատրաստ մի պատի տակ, արծիվը մոտ է թռչում ու մագիլներով թոցնում նրա գլխարկը։ Գեղջուկը նստած տեղից ելնում ու վազում է արծվի որսացի-որսալ

լարեցի-լարել

հասան-հասնել

առաջնորդեց-առաջնորդել

առաջացնել-առաջանալ

269. Տեքստը փոխի՛ր՝ սկսելով այսպես. «Աչքերը բողոքում են ….»: Տեքստի արտահայտած մտքի մեջ ի՞նչ փոխվեց:

Աչքերը բողոքում են, որ իրենք դեմքի վրա բոլորից բարձր են, բայց ամեն մի քաղցր բան, ասենք մեղրը, բաժին է ընկնում ո՛չ թե իրենց, այլ բերանին: Բայց երբ մարդը նրանց մեղր տվեց, աչքերը կսկծացին ու արցունքոտվեցին:

Տեսքստի մեջ փեխվեց ժամանակաձևը:

270. Ընդգծված բայերն արտահայտի՛ր ներկա ժամանակով: Տեքստում էլ ի՞նչը փոխվեց:
     «Երկու կրակի արանքում լինել» նշանակում է շատ նեղ, վատ վիճակում գտնվել: Մոնղոլիայում հին ժամանակ մի այսպիսի սովորություն կա: Մոնղոլները կրակ են պաշտում: Մարդկանց կամ կենդանիներին ավելի ազնիվ, ավելի լավը դարձնելու համար անց են կացնում երկու կրակի արանքով: Մոնղոլիա այցելած շատ եվրոպացիներ հրաժարվում են այդ ծեսից, որի համար էլ մահվան են դատապարտվում:

Տեքստում փոխվեց ժամանակաձևը: Անցյալից դարձավ Ներկա:

Կարդա’ ավանդությունը, դուրս գրի’ր ստեղծագործության գաղափարը արտահայտող մտքերը «բանալի և կողպեք» մեթոդով:

Այս դեպքին ներկա էին շատ մանուկներ և նայում էին նրանց կռվին։ Մանուկներից մեկը՝ մի աշխույժ և կայտառ երեխա, երբ տեսավ, որ դրանք դատաստանի են դիմում, նրանց հետևից կանչեց.

— Եզնատերը համրանա՛, եզնատերը համրանա՛։

Մանուկ-խանն այս ամենը գրել տվավ և հետո բոլորին երես առ երես բերելով՝ կարդաց ամենքի ցուցմունքները։ Սուտ վկաները սարսափի մեջ ընկան, ամանաթ ուրացողը ամոթահար եղավ։Բառարանի օգնությամբ բացատրի’ր անծանոթ բառերն ու դարձվածքները:

Համրանալ – լռել

Հարու – եղջերահարված

Բուն – հիմք, արմատ

Աղախնու – սոված

Խունկ – խունկ ծխելը

Առանձնացրո’ւ բարբառային բառերը և դիտարկի’ր:

Համրանալ, Իշիդ կապը բռնի՛ր, մի կո՛ղմ քաշվիր․ եզս գիժ է, հարու կտա

Ընդգծված բառերը փոխարինի’ր դրանց հոմանիշներով:

Հարու տալ – պոզահարել

Շահի – մանրադրամ

Խաշու – ջրալի կերակուր լոբով, մսով, ձավարով և այլն

Խուրջին – ուսին կամ գրաստի վրա դնելու, բրդից գործված երկաչքանի տոպրակ

Փառաշ (ֆարրաշ) – արքունիքի ստորին պաշտոնյա Վերլուծի’ր ընդգծված տողերը և վերլուծությունդ հրապարակիր քո բլոգում:

Դուրս գրի’ր Մանուկ-խանի հնարամտությունը բնորոշող հատվածները:

Այս դեպքին ներկա էին շատ մանուկներ և նայում էին նրանց կռվին։ Մանուկներից մեկը՝ մի աշխույժ և կայտառ երեխա, երբ տեսավ, որ դրանք դատաստանի են դիմում, նրանց հետևից կանչեց.

— Եզնատերը համրանա՛, եզնատերը համրանա՛։

— Դո՛ւ ասա. ի՞նչ զորություն ուներ գոհարը,— հարցրեց վաճառականին։

— Իմ գոհարն այն զորությունն ուներ, որ ինչ դատարկ քսակում էլ դնեիր, իսկույն ոսկով կլցվեր,— պատասխանեց Ավագը։

— Շա՛տ բարի։ Իսկ դու ի՞նչ արիր այն գոհարը, հանձնեցի՞ր տիրոջը,— հարցրեց մեղադրվողին։

— Այո՛, հանձնել եմ,— պատասխանեց թազա հարուստը։

— Շա՛տ լավ, տարե՛ք սրան մի առանձին սենյակ և բերե՛ք վկաներից մեկին։

— Դու տեսա՞ր,— հարցրեց վկային,— որ այն մարդը այս մարդու կնոջը հանձնեց սրա ուղարկած ամանաթը։

— Այո՛,— պատասխանեց վկան։

— Ի՞նչ բան էր։

— Քար էր։

— Ի՞նչ ձև ուներ։

— Կլոր էր։

— Ի՞նչ գույնի քար էր։

— Սպիտակ։

— Ի՞նչ մեծություն ուներ։

— Ահա՛ այսչափ կլիներ,— ասաց նա՝ ցույց տալով իր ձեռքի բռունցքը։

— Թանա՛ք քսեցեք սրա ամբողջ բռունցքին, և նրանով թող դրոշմե թղթի վրա քարի մեծությունը։

Հրամանը կատարվեց։ Թազա հարուստը, սուտ վկաներ վարձելով՝ նրանց ասել էր, որ քար է եղել իր ստացածն ու տվածը, բայց մոռացել էր ասել, թե ինչպիսի՛ քար էր։

— Հիմա տարե՛ք սրան իր սենյակը և մյուս վկային բերե՛ք։

Մյուս վկան էլ ցույց տվավ, որ քարի մեծությունը մի թաթաչափ էր, ձևը տափակ էր, գույնը՝ սև։

Երրորդ վկան ցույց տվավ, որ քարի մեծությունը եղունգի չափ էր, գույնը՝ կարմիր, ձևը՝ քառանկյունի։

Մանուկ-խանն այս ամենը գրել տվավ և հետո բոլորին երես առ երես բերելով՝ կարդաց ամենքի ցուցմունքները։ Սուտ վկաները սարսափի մեջ ընկան, ամանաթ ուրացողը ամոթահար եղավ։

Բոլոր հանդիսականները միաձայն գոռացին.

— Կախեցե՜ք դրանց, կախեցե՜ք, խեղդեցե՜ք, սպանեցե՜ք։

— Սպասեցե՛ք,— ասաց Մանուկ-խանը և, դառնալով ուրացողին, ասաց.

— Այս րոպեիս ե՛տ դարձրու այս մարդի ապրանքը, և քեզ կազատեմ, եթե ոչ՝ կհրամայեմ, և իսկույն կգլխատեն քեզ։

Թագավորի մոտ գնալիս ուրացողը գոհարը տարել էր հետը, որ եթե բանը բացվի՝ ետ դարձնե։ Ծոցիցը հանեց գոհարը և տվավ Մանուկ-խանին։

Արդարացրո’ւ և մեղադրի’ր իշատերին:

Ես արդարացնում եմ իշատիրոջը, որովհետև նա մեղավոր չէր, որ իր հետևից եզնատերն էր գնում սպանդանոց: Իշատերը ընդհամենը ուզում էր շուկա գնալ:

Ես մեղադրում եմ իշատերին, որովհետև նա չէր լսում եզնատերին և իր ուզածը պնդում: Նա իրպատիժը ստացավ:

Մանրամասն նկարագրի’ր այն փողոցը, որտեղ տեղի ունեցավ միջադեպը:

Թիֆլիս քաղաքի մի փողոց էր, որտեղ կար շուկա և սպանդանոց:

Բնութագրի’ր թագավորին` նրա դատավճիռը վերլուծելով:

Թագավորը իմանալով, որ իշատերը չլսեց եզնատերին արդարացրեց եզնատերին:

։


ամենամեծ ընգանուր բաժանարար գտնելու համար թվերը վերլուծում ենք պարզ արտադրիչների , վերցնում իրենց ընդանուր պարզ արտադրիչները 

Տրված մեծություններից առաջինը երկրորթի ,որ բաժին է ․
ա) րոպե և ժամ
1
_______
60
բ)օր և շաբատ
1
________
7
գ)միլիմետր և սանտիմետր
1
_______
10
դ)միլիմետր և մետր
1
_________
1000

Առակներ

Հեքաթներ

Откуда возвращался Петя?

он возвращалась из детского сада

Чему научился Петя в этот день?


он научился считать

Какое число забыл Петя?


Как Петя пытался вспомнить число?

он забыл цифру шесть

Кто помог ребятам?

им помогла их мама


2.Вставьте пропущенные слова.
_______ Петя возвращался из _______ _______. В этот день он научился ______ _____ _______. Дошел он до своего _______, а его младшая сестра Валя уже дожидается у ворот.

однажды Петя возвращался из детского сада . В этот день он научился считать до десяти. Дошел он до своего дома , а его младшая сестра Валя уже дожидается у ворот.

3.Согласны ли вы…
Петя научился считать со двадцати.

нет

Петя учился в школе.

нет

Петя научился считать до десяти.

да

Он забыл число шесть.


да

Валя помогла Пете.

да

Валя спросила число у прохожего.

нет

4.Составьте предложения.
научился,

Петя,
до
, считать,
десяти.
Валя
, младшая,
дожидается
, у,
сестра,
ворот.
саду,
детском,
В,
научился
, считать.
забыл,
Петя,
шесть,
число.

лестница,
Хорошо,
кончилась,
что

В детском саду Петя научился считать до десяти.
Валя младшая сестра дожидается у ворот .